Việc tìm kiếm một công việc làm sinh viên trong quá trình học tập là một nhu cầu thiết yếu của phần lớn sinh viên. Việc làm thêm không chỉ giúp các bạn trang trải chi phí sinh hoạt, giảm bớt gánh nặng tài chính cho gia đình mà còn là cơ hội tuyệt vời để tích lũy kinh nghiệm, rèn luyện kỹ năng và xây dựng mối quan hệ. Tuy nhiên, thị trường việc làm sinh viên cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là các chiêu trò lừa đảo tinh vi. Bài viết này sẽ cung cấp cho các bạn một cẩm nang chi tiết để tìm việc làm thêm uy tín, an toàn và hiệu quả, đồng thời giúp bạn nhận diện và tránh xa những cạm bẫy lừa đảo.

Để không trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo, trước tiên, bạn cần trang bị cho mình kiến thức để nhận diện các dấu hiệu bất thường từ tin tuyển dụng và quá trình phỏng vấn.

Đây là một trong những chiêu trò phổ biến nhất. Các tin tuyển dụng lừa đảo thường đưa ra mức lương hấp dẫn, cao hơn nhiều so với mặt bằng chung của thị trường, kèm theo mô tả công việc đơn giản, không đòi hỏi kinh nghiệm. Chẳng hạn, một số tin tuyển dụng sẽ quảng cáo: “Làm việc 2-3 giờ/ngày, lương 10-15 triệu đồng/tháng”. Mức lương này hoàn toàn phi thực tế đối với sinh viên chưa có kinh nghiệm, và đó chính là “mồi câu” để kẻ gian dụ dỗ bạn.

Tuyệt đối không đóng bất kỳ khoản phí nào khi đi xin việc. Các công ty uy tín sẽ không bao giờ yêu cầu ứng viên đóng tiền để phỏng vấn, nhận việc, mua đồng phục, làm hồ sơ hay phí đào tạo. Nếu bạn gặp trường hợp này, hãy lập tức từ chối và rời đi. Kẻ lừa đảo thường đưa ra các lý do hợp lý để thu tiền, ví dụ như “phí hồ sơ”, “phí quản lý”, “tiền cọc giữ chỗ” hay “phí bảo hiểm”,… sau đó sẽ biến mất cùng với số tiền của bạn.

Một tin tuyển dụng đáng tin cậy phải có đầy đủ các thông tin sau:

Tên công ty, địa chỉ cụ thể và rõ ràng.

Vị trí công việc, mô tả công việc chi tiết.

Yêu cầu đối với ứng viên (ví dụ: kỹ năng, kinh nghiệm, thời gian).

Mức lương, các chế độ đãi ngộ và quyền lợi.

Nếu tin tuyển dụng chỉ đưa ra các thông tin chung chung, không có địa chỉ cụ thể hoặc yêu cầu liên hệ qua số điện thoại cá nhân không chính thức, đó là một dấu hiệu đáng ngờ.

Các tin tuyển dụng được đăng tràn lan trên các hội nhóm mạng xã hội không được kiểm duyệt chặt chẽ, các website thiếu uy tín hoặc qua tin nhắn cá nhân đều tiềm ẩn rủi ro cao. Kẻ lừa đảo thường sử dụng những kênh này để tiếp cận sinh viên một cách dễ dàng và nhanh chóng.

Để tìm được một công việc làm thêm phù hợp và an toàn, bạn cần có sự chủ động và cẩn trọng trong từng bước.

Hãy ưu tiên tìm việc trên các kênh chính thống và đáng tin cậy.

Website tuyển dụng uy tín: Các trang web như TopCV, Vieclam24h, VietnamWorks hay CareerBuilder đều có quy trình kiểm duyệt tin tuyển dụng chặt chẽ.

Trung tâm giới thiệu việc làm của trường đại học: Hầu hết các trường đại học đều có trung tâm hỗ trợ sinh viên tìm việc làm thêm và thực tập. Các công việc tại đây thường được nhà trường kiểm tra và xác nhận.

Mạng lưới quan hệ: Bạn có thể hỏi bạn bè, người thân, anh chị khóa trên hoặc giảng viên để xin giới thiệu việc làm. Đây là một trong những cách tìm việc an toàn và hiệu quả nhất.

Khi đã tìm thấy một tin tuyển dụng phù hợp, hãy dành thời gian để tìm hiểu về công ty.

Tra cứu thông tin trên Google: Tìm kiếm tên công ty, địa chỉ, mã số thuế để kiểm tra xem công ty có tồn tại hay không.

Xem các đánh giá từ nhân viên cũ: Bạn có thể tham gia các diễn đàn, hội nhóm để tìm hiểu về môi trường làm việc, văn hóa công ty và các đánh giá từ những người đã từng làm việc tại đó.

Kiểm tra thông tin trên mạng xã hội: Một công ty uy tín thường có website, fanpage hoặc trang LinkedIn với các thông tin rõ ràng và cập nhật thường xuyên.

Một bộ hồ sơ xin việc chuyên nghiệp (CV) không chỉ giúp bạn tạo ấn tượng tốt với nhà tuyển dụng mà còn thể hiện sự nghiêm túc của bạn. Hãy đảm bảo CV của bạn rõ ràng, đầy đủ thông tin cá nhân, kinh nghiệm (nếu có), kỹ năng và mục tiêu nghề nghiệp.

Hỏi rõ về công việc và quyền lợi: Trong buổi phỏng vấn, hãy mạnh dạn hỏi rõ về mô tả công việc cụ thể, mức lương, thời gian làm việc, các chế độ phúc lợi và hợp đồng lao động. Một nhà tuyển dụng uy tín sẽ sẵn sàng trả lời tất cả các câu hỏi của bạn một cách minh bạch.

Không cung cấp thông tin cá nhân nhạy cảm: Tuyệt đối không cung cấp các thông tin cá nhân nhạy cảm như số tài khoản ngân hàng, mật khẩu, bản sao căn cước công dân hoặc các giấy tờ tùy thân khác nếu chưa được nhận việc và ký hợp đồng.

Khi được nhận việc, hãy yêu cầu một bản hợp đồng lao động rõ ràng, có đầy đủ chữ ký của hai bên. Đọc kỹ tất cả các điều khoản, đặc biệt là các mục về mức lương, cách thức trả lương, thời gian làm việc, quyền lợi và nghĩa vụ của bạn. Nếu có bất kỳ điều khoản nào không hợp lý hoặc khó hiểu, hãy trao đổi lại với người phụ trách.

Bên cạnh các chiêu trò truyền thống, hiện nay còn xuất hiện nhiều hình thức lừa đảo tinh vi hơn mà sinh viên cần hết sức cảnh giác.

Kẻ lừa đảo yêu cầu sinh viên đóng tiền đặt cọc để nhận hàng về bán, với lời hứa hẹn sẽ được chiết khấu cao. Sau khi thu tiền, chúng sẽ đưa cho bạn những sản phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc hoặc thậm chí là biến mất. Một biến thể khác là yêu cầu “đặt đơn hàng ảo” để tăng tương tác và yêu cầu bạn nộp tiền đặt cọc trước cho mỗi đơn hàng, rồi sau đó sẽ không hoàn lại tiền.

Một số kẻ gian sẽ yêu cầu bạn làm các công việc online tại nhà như nhập liệu, đánh máy, gõ captcha. Ban đầu, công việc có vẻ đơn giản và dễ dàng. Tuy nhiên, khi đến thời điểm thanh toán, chúng sẽ viện cớ bạn làm sai quy trình hoặc không đạt yêu cầu để từ chối trả lương, thậm chí còn yêu cầu bạn đóng thêm tiền để “đào tạo lại”.

Việc làm thêm là một trải nghiệm không thể thiếu của sinh viên. Tuy nhiên, để có được một công việc phù hợp và an toàn, các bạn cần phải chủ động tìm hiểu, cẩn trọng trong từng bước và trang bị cho mình kiến thức để nhận diện các chiêu trò lừa đảo. Hãy luôn tin tưởng vào trực giác của mình: nếu một công việc làm sinh viên nghe có vẻ quá tốt đến mức khó tin, thì khả năng cao đó chính là một cái bẫy. Chúc các bạn sinh viên tìm được một công việc làm thêm như ý và có những trải nghiệm thật sự giá trị!